دکستروز
موارد و مقدار مصرف:
تأمین کالری و مایعات در بیمارانی که قادر به تأمین آنها از طریق دهان نیستند و یا از این طریق محدودیت دارند.
بزرگسالان و کودکان: مقدار مصرف براساس نیاز بدن تعیین می شود. محلولهای 5/2 ، 5 و 10 درصد به صورت انفوزیون وریدی محیطی و محلول 20 درصد برا ی تأمین احتیاجات حداقل مایعات از طریق انفوزیون وریدی مرکز ی مصرف می شود. محلول 50 درصد برای درمان افت قند خون ناشی از انسولین به کار می رود. محلولهای 70-40 درصد به صورت مخلوط با سایر مایعات، معمولاً با محلول های اسیدآمینه مصرف می شوند، زیرا تغذیه تام وریدی (TPN) باید از طریق ورید مرکزی صورت گیرد. افزودن الکترولیتها (از جمله کلرورسدیم) به محلولهای دکستروز ، به وضعیت آب و الکترولیت بدن بیمار بستگی دارد.
تداخل دارویی:
تداخل دارویی
به هنگام مصرف دکستروز، بخصوص محلولهای حاوی یون سدیم، در بیمارانی که تحت درمان با کورت یکواستروئیدها یا کورتیکوتروپین می باشند، باید احتیاط کرد.
مصرف دکستروز ممکن است به کمبود ویتامین B6 منجر شود.
مواد افزودنی با ید در شرایط استریل و به طور کامل با دکستروز مخلوط شود و از نگهداری این محلول باید خودداری گردد.
از تزریق همزمان دکستروز با خون از طریق یک دستگاه انفوزیون باید خودداری شود ، زیرا امکان آگلوتیناسیون کاذب گلبولهای قرمز خون وجود دارد.
مکانیسم اثر:
مکانیسم اثر
اثر متابولیک: دکستروز به سرعت متابولیزه شده و منبع کالری و مایعات در بیمارانی است که قادر به مصرف کافی آنها از طریق دهان نیستند. دکستروز در همان حال که غلظت گلوکز خون را افزایش می دهد، ممکن است سبب کاهش از دست رفتن نیتروژن و پروتئین بدن، پیشبرد ذخیره گلیکوژن و در صورت مصرف مقادیر کافی، سبب کاهش یا جلوگیری از کتوز شود. همچنین، دکستروز موجب دیورز می شود.
محلول تزریقی دکستروز در روند اکسیده شدن به دی اکسیدکربن و آب تبدیل می شود. محلول پنج درصد آن ایزوتونیک بوده و از طریق محیطی مصرف می شود. محلولهای غلیظ دکستروز کالری زیاد با حجم کم آب تأمین می کنند، و در صورت تجویز از طریق انفوزیون محیطی، تحریک کننده هستند. محلولهای غلیظ (بیش از 5/12 درصد) باید فقط از طریق کاتترهای ورید مرکزی تجویز شوند.
موارد منع مصرف و احتیاط:
موارد منع مصرف و احتیاط
موارد منع مصرف: اغمای دیابتی همراه با غلظت های بسیار زیاد گلوکز خون، خونریزی داخل جمجمه ای یا داخل ستون مهرهای (محلول های غلیظ دکستروز)، جنون حاد الکلی، از دست رفتن آب بدن همراه با سندرم سوء جذب گلوکز – گالاکتوز ، در بیمارانی که آلرژ ی شناخته شده به ازت دارند(محلول های هیپرتونیک دکستروز).
موارد احتیاط:
الف) دیابت یا عدم تحمل کربوهیدراتها.
ب) تجویز وریدی دکستروز ممکن است موجب افزایش بار مایع یا مواد محلول شده و به بروز حالات احتقانی همراه با ادم ریوی یا محیطی منجر شود ، که خطر آن با غلظت الکترولیتهای مصرف شده نسبت مستقیم دارد.
پ) تزریق وریدی دکستروز ممکن است موجب کمی منیزیم، پتاسیم و فسفات خون شود.
ت) تزریق سریع محلولهای هیپرتونیک دکستروز ممکن است به زیادی قند خون و سندرم ها یپراسمولار منجر شود.
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندی فارماكولوژیك: کربوهیدرات.
طبقه‌بندی درمانی: تأمین کننده نیاز غذایی.
طبقه‌بندی مصرف در بارداری: رده C
